Człowiek roku 1922 – Edmund Reimschüssel

Od roku 1918 przebywał w Częstochowie, był administratorem jednej z największych fabryk włókienniczych w mieście, działaczem patriotycznym, społecznym i sportowym. W 1922 r. doprowadził do utworzenia Klubu Ogólnosportowego „Victoria” – największego stowarzyszenia sportowego międzywojennej Częstochowy.

Edmund Reimschüssel urodził się 20 sierpnia 1895 r. w Sporyszu, powiat żywiecki. Był synem Adolfa, wójta gminy, i Marii z Rączków. Po ukończeniu Szkoły Realnej w Żywcu, w 1913 r. otrzymał stanowisko urzędnika Towarzystwa Rolniczego w Wiedniu, pracował w oddziale do spraw pośrednictwa pracy w Boguminie, udzielając się jednocześnie w Kole Kulturalno-Oświatowym w siedzibie Towarzystwa Szkoły Ludowej w Morawskiej Ostrawie. W 1914 r. wcielono go do armii austriackiej, w 1916 r. został przydzielony jako urzędnik wojskowy (specjalista do spraw pośrednictwa pracy) do austriackiego gubernatorstwa w Lublinie.

W 1918 r. objął stanowisko zastępcy kierownika Państwowego Urzędu Pośrednictwa Pracy, w grudniu tegoż roku został delegowany do Częstochowy. Zajmował się kwestią bezrobocia, które w latach 1918–1922 stanowiło wielki problem społeczny, wywołany zubożeniem mieszkańców oraz demobilizacją żołnierzy. Współpracował z tzw. misją francuską, dzięki czemu możliwa była pomoc dla wysiedlonych z Górnego Śląska powstańców i ich rodzin; wiele osób skorzystało wówczas z szansy na wyjazd do Francji. Utworzony przez niego wydział paszportowy czerpał z funduszy misji francuskiej. W roku 1919 był członkiem Komitetu Organizacyjnego Stowarzyszenia Spożywców „Wyzwolenie”, a w październiku 1920 r. członkiem Komitetu Przyjęcia Marszałka J. Piłsudskiego w Częstochowie.

W roku 1921 włączył się w działania plebiscytowe, wyszukiwał Górnoślązaków mieszkających w Częstochowie i powiecie częstochowskim, pomagając im w otrzymaniu legitymacji uprawniających do wyjazdu na głosowanie. W czasie III powstania śląskiego ściśle współpracował z dowództwem Grupy „Północ”, dostarczał materiały aprowizacyjne.

W 1922 r. objął stanowisko w Zakładach Włókienniczych Union Textile SA w Częstochowie; był administratorem i przedstawicielem firmy. W roku 1923 założył własne przedsiębiorstwo „Wełna”, zajmujące się sprowadzaniem farbowanej przędzy wełnianej z Austrii, Czechosłowacji i Niemiec. Udzielał się na polu sportowym, a także społecznie. Był działaczem kolarskim. W roku 1922 z jego inicjatywy powstał Klub Ogólnosportowy „Victoria”; był jego prezesem (do 1936 r.) i prezesem honorowym (do 1939 r.). Miał zasługi w przebudowie boiska sportowego przy ulicy Narutowicza (obecnie Krakowska), toru kolarskiego oraz w budowie kortów tenisowych w parku podjasnogórskim (przy ulicy 3 Maja). Przewodniczył sekcji propagandowej Miejskiego Komitetu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego. Ponadto kierował sekcją finansową Ligi Obrony Powietrznej Państwa, był współzałożycielem Ligi Morskiej i Rzecznej, należał do Polskiego Czerwonego Krzyża. Brał udział w akcjach pomocy dzieciom, zbierając składki wśród przemysłowców. Wspomagał finansowo budowę miejscowego teatru. Przekonał dyrektora Zakładów Union Textile, Georga Couturona, do wsparcia finansowego rozbudowy gmachu Sejmiku Powiatowego.

W końcu sierpnia 1939 r., w obliczu zbliżającej się wojny, zgłosił się ochotniczo do 7 Dywizji Piechoty. W 1940 r. aresztowano go podczas niemieckiej akcji AB (za działalność plebiscytową i pomoc powstańcom śląskim); z więzienia został zwolniony po wpłaceniu przez rodzinę pieniędzy. W czasie okupacji niemieckiej pracował w Union Textile, a po zwolnieniu – w niemieckim sklepie z obuwiem. Z pochodzenia był Austriakiem, przyjął obywatelstwo niemieckie (został Reichsdeutschem). Od początku okupacji niemieckiej należał jednak do konspiracji niepodległościowej Polskiego Związku Wolności, później Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a od 1942 r. Armii Krajowej (do AK należał także jego brat Emanuel, który pod zmienionym nazwiskiem Pawełek przebywał w Częstochowie).

Reimschüssel pod pseudonimem „Michał” kierował zespołem do zadań specjalnych (wywiad i kontrwywiad) ekspozytury okręgu radomsko-kieleckiego AK; wykorzystywał kontakty osobiste z Niemcami do pozyskiwania informacji. W kwietniu 1944 r., zagrożony aresztowaniem (został ostrzeżony przez jednego z Niemców), zmienił nazwisko na Lichnowski i wyjechał z rodziną do Warszawy, zostawiając dorobek życia (willę przy ul. Kilińskiego 37). Walczył w powstaniu warszawskim. Po jego upadku zbiegł z transportu jenieckiego i ukrywał się w wiosce pod Rokicinami (k. Koluszek). Po wkroczeniu Armii Czerwonej przeniósł się do odzyskanego przez rodzinę gospodarstwa w Sporyszu k. Żywca. Ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną Armii Krajowej, został zweryfikowany w stopniu kapitana rezerwy. Był przewodniczącym Gminnego Komitetu Opieki Społecznej, prezesem Związku Weteranów Powstań Śląskich (Grupa Żywiec) i wiceprezesem Powiatowego Zarządu Weteranów Powstań Śląskich w Bielsku-Białej, członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Żywcu i członkiem Gminnej Rady w Sporyszu.

Zmarł 25 października 1948 r. w Sporyszu, tam został pochowany. Odznaczony był dwukrotnie Gwiazdą Górnośląską, Śląskim Krzyżem Walecznych I kl., Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, łotewskim medalem za wojnę, Krzyżem Wołynia II kl., francuskim odznaczeniem Ordre de l’Étoile d’Anjouan V kl.

Żoną Reimschüssela była od 1918 r. Maria z domu Bartoschek (1897–1974), uczestniczka akcji plebiscytowej w 1921 r. W czasie okupacji niemieckiej należała do konspiracji niepodległościowej; kierowała biurem ekspozytury komendanta okręgu AK Radom – Kielce. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami przez Naczelne Dowództwo AK (w 1944 r.). Mieli córkę Wandę (1920–2007), lekarkę, zamężną Więckowską; mieszkała w Buffalo (USA).