TROPEM... RÓŻNYCH „TWARZY” BIBLIOTEKI

Szukając różnych „twarzy” częstochowskiej Biblioteki oraz próbując połączyć ważne wątki (czyli turystykę i czytelnictwo) z życia jej patrona dr. Władysława Biegańskiego, poprosiłem o pomoc Sylwię Górę. Specjalistka ds. promocji tej instytucji przedstawiła mi wyjątkowość Biblioteki Głównej oraz poszczególnych filii. Oczywiście podkreślała przy tym, że każda z placówek ma własny charakter i prężnie działa. Podjąłem się wybrania miejsc możliwych do odwiedzenia w trakcie wycieczki rowerowej. Zapraszam zatem do podróży po mieście tropem bibliotecznym.

Ławeczka Władysława Biegańskiego, naprzeciw al. Najświętszej Maryi Panny 22

W czasach zaborów na naszych ziemiach nieustannie żywy był polski duch. Podtrzymywano go na wiele sposobów, mając nadzieję, że któregoś dnia Polska wróci na mapę Europy. W środowiskach dbających o pamięć narodową obecni byli również ówcześni turyści, którzy doceniali polską przyrodę i dziedzictwo kulturowe. W 1906 r., z inspiracji zamkiem Ogrodzienieckim w Podzamczu, Aleksander Janowski założył w Warszawie Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Jego odznaka symbolizowała ducha organizacji, przedstawiając w swym centrum wizerunek wspomnianego zamku; wokoło, na metalowej obręczy, widniały herby Warszawy, Krakowa i Poznania, czyli stolic ziem trzech zaborów. Dewiza działaczy Towarzystwa brzmiała „Przez poznanie kraju do jego umiłowania, przez umiłowanie do czynów ofiarnych”. Idące za tym ruchem idee przyświecały również doktorowi Władysławowi Biegańskiemu, który w 1908 r. założył wraz z przyjaciółmi oddział PTK w Częstochowie. Warunki polityczne oraz wychowanie szkolne w Kongresówce odbiegały niestety dalece od wyobrażeń naszego działacza i osób jemu podobnych, stąd żywa była potrzeba wzięcia sprawy we własne ręce. Władysław Biegański był w pełni świadomy znaczenia edukacji w rozwoju zarówno indywidualnym, jak i całych społeczeństw. Podstawowym nośnikiem wiedzy były wówczas książki, dlatego też doktor Biegański gromadził księgozbiór i w 1916 r. powołał do życia Częstochowskie Towarzystwo Biblioteki Publicznej. Rok później, tuż po śmierci Biegańskiego, organizacją nowej jednostki kultury zajęła się m.in. żona doktora, Mieczysława Biegańska. Tak właśnie w roku 1917 powstała częstochowska Biblioteka Publiczna, której patronuje doktor Władysław Biegański. Współcześnie instytucja ta jest kluczową biblioteką w subregionie północnym województwa śląskiego, nadzoruje nie tylko miejskie filie, ale też jednostki z okolicznych gmin. Dzięki rzeszy pracownic i pracowników umożliwia czytelnikom dostęp do wiedzy i rozrywki, dbając o to, aby mogli oni współtworzyć nowoczesne społeczeństwo kultury.

Biblioteka Główna, al. Najświętszej Maryi Panny 22

Jak sama nazwa wskazuje, jest to centrum dowodzenia całej instytucji, gdzie „stacjonują” m.in. dyrekcja czy dział promocji. Wypożyczane są tu książki, można też skorzystać z czytelni naukowej i czytelni czasopism, zasięgnąć różnorodnych informacji. Czytelnie i sala konferencyjna bywają miejscem spotkań nie tylko czytelniczych - odbywały się tu między innymi koncerty i gry miejskie, a osobiście miałem okazję, podczas niezwykle ciekawego wykładu, zgłębiać tajniki życia jurajskich nietoperzy. Budynek Biblioteki Głównej, projektu Bogdana Jezierskiego, oddaje ducha lat 60. XX w. Wnętrze natomiast emanuje atmosferą niczym z baśni, co docenił fotograf Jarosław Respondek, wykorzystując je w 2014 r. do jednego z kadrów w ramach projektu „25 lat wolności”. Projekt ten polegał na sfotografowaniu osób z rocznika 1989 w miejscach, gdzie osoby te czują się dobrze i które kojarzą się im z wolnością - jak wiemy, książki i zawarte w nich historie nadają się idealnie do wytworzenia takiej aury.

Oddział dla Dzieci i Młodzieży, al. Kościuszki 4

Ten Oddział częstochowskiej Biblioteki to wrota do świata literatury dla najmłodszych. Księgozbiór jest gromadzony na bieżąco i uzupełniany z myślą o takim właśnie czytelniku. To miejsce było światkiem dojrzewania tysięcy częstochowskich miłośników książek. Na początku pojawiali się tu z rodzicami czy dziadkami, by znaleźć lektury, które idealnie nadawałyby się do czytania przed snem. Z czasem zaczynali pojawiać się sami i dokonywali pierwszych, ważnych, samodzielnych wyborów czytelniczych. Nie musieli wiedzieć konkretnie, po co przychodzą, bowiem na miejscu zawsze był profesjonalny zespół, który pomagał wybrać interesujące pozycje, klasyczne czy współczesne. Dziś młodzi czytelnicy mogą tu dodatkowo skorzystać z oferty audiobooków oraz gier planszowych do wypożyczenia. „Młodzieżówka” znana jest też z tego, że pełni funkcję swoistego domu kultury - odbywają się w niej liczne warsztaty plastyczne i różnego rodzaju akcje animacyjne. Dlatego zdecydowanie warto wpleść wizytę tutaj jako punkt obowiązkowy przed rodzinnym wypadem na lody w Alejach!

Muzoteka, al. Kościuszki 4

Muzoteka to prawdziwy skarbiec, muzyczna mekka naszego miasta. Obok licznych płyt CD i winyli trafimy tutaj także na książki przybliżające historię muzyki i ciekawostki związane z różnymi gatunkami muzycznymi. Jeżeli chcielibyśmy ćwiczyć grę na jakimś instrumencie, to oczywiście znajdziemy tu również nuty. Muzoteka czyni swą ofertę jeszcze bardziej atrakcyjną, organizując co jakiś czas spotkania,
podczas których można wysłuchać opowieści m.in. o subkulturach. Niedługo po wakacjach w placówce pojawią się nowoczesne punkty odsłuchowe, dzięki którym można będzie jeszcze sprawniej i przyjemniej korzystać z bogatych zbiorów.

Filia nr 9, ul. Nowowiejskiego 15

Wszystkie filie naszej Biblioteki animują życie lokalnej społeczności. Szczególna intensyfikacja działań następuje zazwyczaj w okresie wakacji i ferii zimowych, ale tak naprawdę sporo atrakcji można znaleźć tam przez cały rok. I tak na przykład Filia nr 9 słynie z fantastycznych spotkań autorskich, spotkań z kulturą żydowską, warsztatów twórczych dla dzieci itd. Wisienka na torcie to odbywające się tu z gościnnym udziałem aktorek i aktorów częstochowskiego Teatru im. Adama Mickiewicza Salony Poezji, podczas których mogliśmy dotąd obcować z twórczością Zuzanny Ginczanki i Irit Amiel.

Filia nr 13, ul. Mireckiego 28

Filia nr 13 jest częstochowską „stolicą” komiksów i dla starszego, i młodszego czytelnika! To tutaj fani mogą wybierać zarówno spośród klasyków, jak i najnowszych wydawnictw. Już teraz półki uginają się pod połową tysiąca pozycji, a - jak donoszą nasze źródła - niebawem liczba ta będzie się zbliżać do 700 egzemplarzy. Koneserzy dobrej rysunkowej narracji nie będą zawiedzeni tym, co czeka na nich w Filii nr 13. Natomiast ci, którzy myślą, że komiksy są tylko dla dzieci, niech jak najszybciej pośpieszą do tej placówki i zapoznają się z takimi tytułami, jak: „Skalp”, „Łasuch”, „Gideon Falls”, „Raport Brodecka”, „100 Naboi” itd.

Warto na koniec zwrócić uwagę na fakt, że częstochowskie czytelnictwo ma się nieźle, czego dowodem są liczne projekty zgłaszane we wnioskach do budżetu obywatelskiego. Większość z nich wygrywa w głosowaniu i przechodzi w fazę realizacji. Wszystko dzięki mobilizacji czytelników oraz zaangażowaniu pracowników bibliotek. O tych drugich pamiętajmy szczególnie 1 marca, czyli w Międzynarodowym Dniu Przytulania Bibliotekarza oraz 8 maja w Międzynarodowym Dniu Bibliotekarza i Bibliotek.

Daniel Zalejski