PODRÓŻ PAMIĘCI

Podróże. Dalekie i te nieco bliższe. Poznawanie tego, co inne, nowe, nieznane, fascynujące. Obrazy, zapachy, smaki i ludzie. Ich sposób myślenia, odbierania rzeczywistości, przeżywania tego, co ich otacza. W podróżach najpiękniejsze jest spotkanie. A co, jeśli w podróż wyruszają wycinanki? Już wkrótce będzie się można o tym przekonać. Przed nami wystawa, która jest częścią projektu „Podróże wycinanek”. Spotykamy się 30 października o godz. 18.00, w Galerii Dobrej Sztuki Muzeum Częstochowskiego.

Projekt zaczął się od Konkursu Sztuki Ludowej, który na stałe wpisał się w zakres działań Działu Etnografii Muzeum Częstochowskiego. Co trzy lata Muzeum staje się ogólnopolskim centrum promocji sztuki ludowej, a konkretniej – wycinanki w formie zarówno tradycyjnej, jak i inspirowanej. Pierwsze edycje były skierowane przede wszystkim do artystów zajmujących się tradycyjną sztuką ludową. Z czasem coraz mocniej i wyraźniej wyodrębniały się konkretne kategorie.

Wycinanki, które pojawią się na wystawie, powstawały na przestrzeni ponad piętnastu lat (sic!). Zobaczymy 77 prac aż 31 artystów z całej Polski. Ekspozycji będą towarzyszyć niezwykłe obiekty – kostka Rubika oraz gra pamięciowa – które będzie można nabyć w placówkach muzealnych. A naprawdę warto! Po częstochowskiej wystawie, w marcu 2020 roku, wycinanki wyruszą w podróż po Polsce, a może i dalej – zwiedzą Europę i przypomną o mocy rękodzieła, rzemiosła, sztuki ludowej.

Ten wieloletni projekt był i jest możliwy dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków Gminy Miasta Częstochowy. Muzeum w sposób bardzo czytelny i prosty przypomina o swojej misji, którą jest nie tylko gromadzenie, ale też upowszechnianie kultury, sztuki i dziedzictwa. Pierwszy krok to konkursy, które były szansą dla twórców często mających wiele do powiedzenia i pokazania w tak małej i skromnej formie, jaką jest papier. Drugi – zachowanie i wybranie najciekawszych prac tak, aby mogła je zobaczyć szersza publiczność. I wreszcie – wysłanie wycinanek w świat, by mogły trafić do innych miłośników sztuki ludowej i wejść w dialog z miejscem, do którego trafią i publicznością, z którą się zetkną. A przecież każda publiczność i każda przestrzeń ma swoje własne wibracje, emocje, znaczenia.

Kultywowanie tradycji i dobrego wzornictwa od początku było w tym projekcie ważne. Bez względu na rodzaj wycinania – tradycyjny czy inspirowany – artyści chcą opowiedzieć swoją historię, podzielić się swoim widzeniem świata, często o wiele prostszym, pozbawionym zbędnych komplikacji, które sami tworzymy. Przypominają o tym najbardziej podstawowym kontakcie ze światem. Byciem blisko natury. Byciem uważnym na drobiazgi, na codzienność, na zwyczajność. Wycinanki stają się czymś w rodzaju pojemnika pamięci, tradycji, świata, który odchodzi coraz szybciej, często nie pozostawiając po sobie żadnych śladów. Nieutrwalony znika.

„Podróże wycinanek” to jednak nie tylko wystawa, ale też projekt mocno edukacyjny. Jego twórcom zależy, aby w każdym miejscu, w którym pojawią się wycinanki, odbyły się także wykłady, warsztaty, działania performatywne czy projekty streetartowe. Do podróżującej wystawy dołączane są też kostki Rubika i gry pamięciowe, aby mogły posłużyć do stworzenia – zwłaszcza dla najmłodszych widzów – kącika edukacyjnego. Oswajanie sztuki poprzez zabawę jest najprostszą formą dotarcia do tych całkiem małych, jak i nieco starszych dzieci. A umiejętność odbierania rzeczywistości i uczestniczenia w niej poprzez sztukę właśnie, jest kształtowana w najmłodszych latach. Wystawa wieńczy ten konkretny projekt, ale nie stawia kropki. Jest raczej wielokropkiem, oczekiwaniem. Ma zwrócić uwagę nie tylko na bogatą historię Konkursów Sztuki Ludowej, ale też zapytać o ich przyszłość. Uwypuklić, jak ważne jest wspieranie twórczości ludowej, rejestrowanie i przechowywanie świata i rzeczywistości, która tak szybko odchodzi, znika.

Publiczność ma też niezwykłą okazję czynnie włączyć się w projekt poprzez platformę komunikacyjną w postaci strony internetowej (www.podrozewycinanek.muzeumczestochowa.pl) oraz strony na Facebooku (www.facebook.com/podrozewycinanek). W tych dwóch miejscach będzie można na bieżąco śledzić losy ekspozycji, która za kilka miesięcy wyruszy w niezwykłą podróż. Podróż pamięci.

Jej początek już 30 października o godz. 18.00 w Galerii Dobrej Sztuki.

Sylwia Góra