SURREALISTYCZNA JESIEŃ

„Realizm, a zmysły mami” to działanie propagujące częstochowską sztukę surrealistyczną. Koordynatorem składającego się z trzech wystaw programu jest Muzeum Częstochowskie. Poszczególne odsłony odbędą się w Ośrodku Promocji Kultury „Gaude Mater” (30 października – 22 listopada 2019 r.), muzealnym pawilonie w parku im. Stanisława Staszica (16 listopada 2019 – 31 stycznia 2020 r.) oraz w Konduktorowni prowadzonej przez Regionalne Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych (10 – 31 stycznia 2020 r.). W każdej weźmie udział 17 artystów tworzących w tym nurcie i związanych z naszym miastem.

Pomysł na takie działanie zrodził się w roku 2017. We wrześniu swoją wystawę otworzył wtedy w OPK „Gaude Mater” Arkadiusz Dzielawski. Podczas przygotowywania ekspozycji Robert Sękiewicz oraz piszący te słowa (wówczas dyrektor „Gaude Mater”) usłyszeli od malarza, że właśnie otwarta została we Wrocławiu wielka wystawa polskiego surrealizmu. Tamtejsi organizatorzy wystosowali zaproszenia do udziału w prezentacji do siedmiorga twórców związanych z Częstochową. Nasze miasto okazało się więc być polskim bastionem surrealizmu, o czym szeroka publiczność kulturalna nie wiedziała. Oczywiście wszyscy pamiętali o prekursorskiej roli Mariana Michalika, o aktywności i sukcesach Tomasza Sętowskiego oraz o dokonaniach młodszego pokolenia.

W tamtej rozmowie zrodził się pomysł zorganizowania festiwalu sztuki surrealistycznej z wielkim rozmachem. W planie była trójdzielna ekspozycja – jak to będzie miało miejsce obecnie.Ten rdzeń jednak planowaliśmy ubrać w inne działania z zakresu sztuk wizualnych i scenicznych, muzykę, malowanie murala na miejskiej ścianie i wystawę„kroczącą”w postaci reprodukcji dzieł malarskich umieszczonych w witrynach sklepowych w całych Alejach. Na czas realizacji festiwalu wybraliśmy jesień, nie tylko z powodu Święta Zmarłych, ale i przez ogólny nastrój metafizycznego pobudzenia oraz mgieł rodzących omamy.

Jednak styczeń przyniósł nieoczekiwaną zmiana miejsc. Dotychczasowy dyrektor OPK został szefem Muzeum Częstochowskiego, kierownictwo w „Gaude Mater” przyjął Robert Jasiak. Obydwaj potrzebowali czasu na wdrożenie w nowe obowiązki. Jesień 2018 roku jako termin festiwalu stał się nierealny. Przystąpiliśmy do realizacji planów w tym roku. Szybko jednak okazało się, że nikt, do kogo zwracaliśmy się wraz ze Stowarzyszeniem Goliat o wsparcie projektu, nie ma dla nas pieniędzy. Postanowiliśmy ograniczyć festiwal do trzech wystaw. Obowiązki kuratora całości wziął na swoje barki Arek Dzielawski. Na jego zaproszenie odpowiedziało 14 związanych z Częstochową artystów: Mariusz Chrząstek, Janusz Rafał Głowacki, Jerzy Kędziora, Wojciech Kołsut, Małgorzata Kozakowska, Włodzimierz Kuca, Anastasiya Markovich i Yuri Markovich, Andrzej Sajewski, Mikołaj Sętowski, Dariusz Ślusarski, Artur Wawrzkiewicz, Arkadiusz Zając oraz Krzysztof Żyngiel. Na wystawie nie zabraknie również prac nieżyjących Mariana i Borysa Michalików. Tomasz Sętowski miał na ten czas wcześniejsze plany. Zapowiedział swój udział w kolejnej edycji festiwalu.

Twórcy, ich sponsorzy i fani tak zapalili się do proponowanej idei, że postanowili złożyć się na koszty realizacji wystaw i katalogu. Wydawnictwo jednak ukaże się dopiero z końcem roku, a jego promocja będzie osobnym wydarzeniem przypominającym o ekspozycjach. Przedsięwzięcie początkowo miało nosić nazwę „Jesień zmysły mami”, jednak vox populi na jednym z zebrań w Muzeum zadecydował o jej nowym brzemieniu: „Realizm, a zmysły mami”. Pod tym też szyldem częstochowski surrealizm będzie prezentował się od października 2019 r. do stycznia 2020 r.

Tadeusz Piersiak