SPACER Z JULKIEM: DĄBROWSKIEGO 4 - DAWNA SIEDZIBA STAROSTWA POWIATOWEGO

Wygląd tej wyjątkowej urody kamienicy zmieniał się z upływem lat. Ubożała architektonicznie w trakcie kolejnych remontów. Obecnie jej dawne piękno możemy podziwiać jedynie na fotografii z 1909 roku.

Budynek został wzniesiony na planie litery U w końcu lat osiemdziesiątych XIX wieku, przy ulicy Szkolnej 4. Architektonicznie kamienica miała charakter eklektyczny z cechami klasycystycznymi (tympanony, kolumny). Od początku lat dwudziestych XX w., kiedy utworzono ulicę Racławicką (nazwano ją tak w roku 1923), budynek stał się narożnym – znalazł się na rogu ulicy Dąbrowskiego i rzeczonej Racławickiej.

W początkach XX wieku jego właścicielem był Józef Siennicki. Od roku 1895 znajdowało się tu biuro pocztowe oraz telegraf. Kantor pocztowo-telegraficzny funkcjonował w tym miejscu do listopada 1914 r. Od końca XIX wieku w budynku znajdowały się także siedziby: Sądu Pokoju II okręgu oraz rosyjskich władz powiatu częstochowskiego – naczelnika i jego pomocnika, jak również naczelnika straży ziemskiej. Przed rokiem 1914 w budynku odbywały się zjazdy sędziów pokoju II okręgu guberni piotrkowskiej, urzędował też komisarz sądowy przy zjeździe sędziów pokoju (prowadził tu licytacje nieruchomości). Urzędowało tu ponadto dwóch sędziów śledczych powiatu częstochowskiego.

W czasie I wojny światowej, od roku 1915, w budynku znajdowała się siedziba niemieckich władz powiatu częstochowskiego (z naczelnikiem powiatu dr. Bredtem). W latach 1915–1918 redagowano tu i wydawano dwujęzyczne (po niemiecku i polsku) pismo „Kreisblatt” („Gazetę Powiatową”). Był to urzędowy organ dla części powiatu częstochowskiego, która znajdowała się pod zarządem niemieckim. Od 1915 r. w kamienicy działał niemiecki Zarząd Cywilny Okręgu Częstochowskiego (kierował nim von Thaer). W latach 1915–1917 wypłacano w nim zapomogi rządowe dla rodzin żołnierzy Legionów Polskich. Od roku 1916 w budynku funkcjonowały Sejmik Powiatowy Częstochowski i Starostwo Powiatowe, a także Wydział Handlowy Sejmiku Częstochowskiego. Swój gabinet posiadał tutaj starosta powiatu częstochowskiego, Kazimierz Kühn. W latach 1920–1932, gdy pełnił urząd, rozwinął on niezwykle energiczną i skuteczną działalność w sferze administracji, oświaty, kultury, ochrony zdrowia. W tym samym okresie w budynku miało też swoją siedzibę biuro redakcji „Gazety Urzędowej Powiatu Częstochowskiego”. W II połowie 1928 roku Sejmik Powiatowy został przeniesiony na ulicę Kilińskiego 3, a pomieszczenia po nim w październiku tegoż roku zajęły: Powiatowa Komenda Uzupełnień, sąd wojskowy oraz oficer placu. W 1936 r. umieszczono tu Sąd Okręgowy i urząd prokuratorski.

W okresie okupacji niemieckiej w budynku funkcjonował Wydział Ewidencji Zarządu Miejskiego. Po zakończeniu II wojny światowej, od roku 1945, w kamienicy, w skrzydle od strony Racławickiej, ponownie działał Sąd Okręgowy (wydziały: cywilny, karny, hipoteczny) i urząd prokuratorski, a od lat pięćdziesiątych XX w. sąd powiatowy oraz wydziały cywilny i karny Zamiejscowego Sądu Wojewódzkiego w Katowicach. Funkcjonowało też Koło Branży Spożywczo-Kolonialnej Stowarzyszenia Kupców Polskich (kierował nim Wacław Janikowski). W latach 50. w kamienicy znajdowała się również siedziba Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń, a później miejskie biuro meldunkowe - tu do roku 2006 wydawano dowody osobiste. Od końca lat sześćdziesiątych XX w. w narożniku kamienicy, z osobnym zewnętrznym wejściem po schodkach, działał zakład zegarmistrzowski Bronisława Glicnera, potem oprawa obrazów i galeria sztuki, a następnie sklep.

Od około roku 2008 do 2019 r. w budynku znajdowała się siedziba oddziału częstochowskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów. Obecnie w przyziemiu frontu kamienicy mieszczą się sklepy, a wewnątrz (od strony ulicy Dąbrowskiego) gabinety: refleksoterapii, dietetyki, kosmetyczny oraz biuro usług geodezyjnych. Z kolei od strony ulicy Racławickiej (adres – pod numerem 4) znajdują się kancelarie radcy prawnego, podatkowa, doradcy restrukturyzacyjnego oraz biuro tłumaczeń.

Juliusz Sętowski