Wystawa po renowacji

Muzea na całym świecie toczą nieprzerwaną walkę z czasem. Z jednej strony dbają o zachowanie pamięci o historii, kulturze i sztuce, poprzez organizowanie kolejnych wystaw, zajęć edukacyjnych czy konferencji. Z drugiej zaś mozolnie pracują nad zachowaniem w jak najlepszej formie powierzonych im eksponatów i artefaktów. Ta żmudna praca toczy się zazwyczaj po cichu, poza światłami reflektorów - na szczęście często inspiruje do przygotowywania specjalnych ekspozycji. Tak też jest w przypadku wystawy „Janina Plucińska-Zembrzuska – konserwacja kolekcji”, którą od 28 listopada będzie można oglądać w Muzeum Częstochowskim.

Częstochowska artystka Janina Plucińska-Zembrzuska (1922- 1987) była kobietą niezwykle doświadczoną przez los, matką sześciorga dzieci. Nigdy nie udało jej się zdobyć wykształcenia plastycznego, choć jest zaliczana w poczet twórczyń profesjonalnych. To, co zachwyca w jej dziełach, to wielość form artystycznej ekspresji. Była wizjonerką i niezwykle płodną artystką. Wykorzystywała nieoczywiste materiały do wyrażania stanów emocjonalnych i uczuć. Wiele z jej dzieł jest wykonanych przy użyciu technik własnych. Do tworzenia używała płyt pilśniowych, klisz fotograficznych, blach aluminiowych, folii. To, co było niezaprzeczalnym jej atutem i wyróżnia jej prace na tle innych artystów, jest jednocześnie powodem szybko postępującej destrukcji spuścizny. Lata przechowywania obrazów i rysunków w warunkach niesprzyjających dziełom plastycznym, wycisnęły dramatyczne piętno na twórczości.

W głowach etnografek Muzeum Częstochowskiego od wielu lat dojrzewała myśl, aby zdobyć finanse na konserwację i restaurację kolekcji, która liczy 148 prac: 59 obrazów olejnych, 6 obrazów na kartonie, 20 obrazów aluminiowych na kartonie, 24 kolaże na folii, 9 rysunków piórkiem, 7 linorytów, 9 kolaży z gazety, 8 kolaży, 4 rysunki na kliszy, 2 kolaże z linorytem. W 2019 r. został złożony do MKiDN projekt w programie „Wspieranie działań muzealnych”. Nie robiłam sobie wielkich nadziei, wiedząc, że zazwyczaj dofinansowania dostają muzea chcące ratować dzieła wielkich, uznanych w kraju i za granicą artystów. Gdy po kilku miesiącach okazało się, że zadanie „Janina Plucińska- -Zembrzuska – konserwacja kolekcji” otrzymało wsparcie finansowe ministerstwa, najpierw nie mogłam w to uwierzyć, później przeraziłam się nieco zakresem i wielkością tego projektu. Ale trzeba było działać, więc z zapałem przystąpiłyśmy do pracy – mówi Ewelina Mędrala–Młyńska, kierowniczka Działu Etnografii Muzeum Częstochowskiego.

Przedsięwzięcie zostało zaplanowane na dwa lata rozliczeniowe. W sumie, w jego ramach, udało się poddać konserwacji 92 obiekty oraz oprawić 81 – działania konserwatorsko-renowacyjne zostały przeprowadzone na 122 dziełach artystki. Prace, mające przywrócić świeżość dziełom Plucińskiej-Zembrzuskiej, zostały wykonane przez konserwatorkę dzieł sztuki, Paulinę Taranek.

Prace w ramach projektu pozwoliły mi na zagłębienie się w świat artystki, poznanie jej córek. To z kolei napędziło mnie do kolejnych działań. Na rok 2022 przypada setna rocznica urodzin Plucińskiej- -Zembrzuskiej, bardzo chciałabym, aby wtedy ujrzała światło dzienne pierwsza obszerna publikacja na jej temat. Tak niewielu mieszkańców Częstochowy ma bowiem świadomość, jak wspaniałą i nietuzinkową postacią była Plucińska-Zembrzuska. Bardzo liczę na to, że realizacja projektu pozwoli mi na dotarcie do osób, które pamiętają artystkę i które podzielą się ze mną tą cząstką swojego życia, która związana byłą z jej osobą– dodaje Ewelina Mędrala–Młyńska.

Aktualnie, dzięki niezwykłej uprzejmości i hojności córek artystki, w Muzeum Częstochowskim opracowywana jest kolejna darowizna, która prawdopodobnie już wkrótce trafi do zbiorów Działu Etnografii. Wśród prac, które zostały przekazane do Muzeum, jest wiele bardzo zaskakujących, odbiegających tematyką i technikami od tego, co do tej pory było prezentowane na wystawach.

Ekspozycję podsumowującą projekt „Janina Plucińska-Zembrzuska – konserwacja kolekcji” będzie można oglądać w Pawilonie Wystawowym w Parku im. S. Staszica od 28 listopada 2020 r. do lutego 2021 r. Zostaną na niej zaprezentowane wszystkie prace, które zostały poddane działaniom konserwatorskim i restauratorskim w ramach dofinansowania ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i pochodzących z Funduszu Promocji Kultury i Gminy Miasta Częstochowy.