DAWNE SZKOŁY TAŃCA W CZĘSTOCHOWIE

W międzywojennej Częstochowie funkcjonowało kilka szkół tańca. Najsłynniejszą i najdłużej działającą (przez kilkadziesiąt lat) była placówka prowadzona przez Kazimierza Kosteckiego.

Pierwszą szkołę tańca w Częstochowie otworzył Mendel Lubeński. Jako nauczyciel tańca do 1914 r. pracował w rosyjskim Gimnazjum Męskim (obecnie IV LO im. H. Sienkiewicza). Prowadził też (do roku 1919) kursy tańca w sali „Harmonia” przy ulicy Strażackiej 8 (obecnie Katedralna 13). Lubeński uczył tańca w Częstochowie jeszcze w 1933 r., zdawał wówczas egzamin przed komisją badającą kwalifikacje osób prowadzących szkoły tańca w Częstochowie.

Wspomniany Kazimierz Kostecki i jego brat Stanisławem byli tancerzami baletu w Teatrach Rządowych w Warszawie. Kazimierz występował też na innych scenach w kraju, poświęcił się jednak działalności pedagogicznej. W kwietniu 1914 r. otrzymał od Inspektoratu Szkół Miasta Warszawy koncesję uprawniającą do nauczania tańców towarzyskich w domach prywatnych. Krótko prowadził szkołę tańców w Radomiu a w latach 1915–1918 przebywał w Rosji. Po powrocie, w październiku 1918 r., osiadł w Częstochowie, gdzie założył szkołę tańców. Początkowo zajęcia odbywały się w sali Stowarzyszenia Rzemieślniczo-Przemysłowego przy I Alei 9. Kazimierz Kostecki udzielał też prywatnych lekcji, a także uczył na terenie miejscowych szkół. Prowadzone przez niego kursy cieszyły się dużą popularnością. W 1920 r. wprowadził także lekcje gimnastyki korekcyjnej i zajęcia plastyczne dla dzieci; od tego roku kursy otrzymały nazwę Szkoła Rytmicznej Gimnastyki, Plastyki i Tańców (zajęcia prowadzone były w II Alei 38). Od 1922 r. prowadził również zajęcia z gimnastyki rytmicznej dla dzieci w wieku 8–14 lat. W następnym roku kursy otrzymały nazwę Szkoła Tańców „Terpsychora” baletmistrza Kazimierza Kosteckiego. Odbywały się w specjalnie wybudowanym przez Kosteckiego domu przy ul. Jasnej (obecnie Waszyngtona) 6. Prowadzona przez niego szkoła tańca działała do wybuchu wojny w roku 1939, następnie wznowiła swą działalność w 1945 r. Po śmierci Kosteckiego w 1944 r. jego żona Helena, wraz z córką Janiną, zajmującą się pracą choreograficzną, nadal prowadziły szkołę tańców.

W latach dwudziestych XX w. (do roku 1924) lekcje tańca w Częstochowie prowadziło małżeństwo Tamara i Mikołaj Parnasowowie. Byli to uchodźcy ze zbolszewizowanej Rosji. Po śmierci męża w 1924 r. Tamara samodzielnie prowadziła kursy tańca; w roku 1933 zdała w Warszawie egzamin praktyczny dla kierowników szkół tańca.

W latach 1945–1946 w częstochowskim Teatrze Miejskim pracowała Tacjanna Wysocka. Pod jej kierunkiem działała siedmioosobowa grupa tancerek biorących udział w spektaklach teatralnych. Były to m.in. przedstawienia rewiowe z udziałem miejskiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Jerzego Sillicha. W grudniu 1945 r. wystawiono „Pastorałkę” L. Schillera z muzyką J. Maklakiewicza w reżyserii i choreografii Wysockiej. 21 kwietnia 1946 r. odbyła się premiera operetki „Nitouche” Hervégo w reżyserii B. Orlińskiego z udziałem orkiestry i baletu Tacjanny Wysockiej. Zespół prezentował również samodzielne programy.

W lutym 1945 r. Tacjanna Wysocka przystąpiła do organizacji kursów baletowych pod nazwą „Szkoła Tańca Scenicznego”. Kursy obejmowały grupy rytmiki i umuzykalnienia dla dzieci oraz kurs taneczny dla dziewcząt i dorosłych kobiet. Lekcje odbywały się w sali Teatru Miejskiego. W ostatnich dniach czerwca prasa anonsowała popis Szkoły Tańca z udziałem 70 uczniów. Była to pierwsza publiczna prezentacja po czterech miesiącach pracy. W programie znalazł się m.in. obraz „Wiosna w Polsce” z muzyką J. Maklakiewicza (część „Obrazów polskich” w choreografii Wysockiej, nagrodzonych brązowym medalem na Międzynarodowym Konkursie Choreograficznym w Paryżu w 1932 r.) oraz taneczna ilustracja wiersza Wacława Rousseau „Maszyna” z muzyką Ireny Garzteckiej-Jarzębskiej. Popis spotkał się z dużym zainteresowaniem i przychylnością prasy. Program popisu powtarzano kilkakrotnie, m.in. 31 sierpnia i 10 października 1945 r. Występy spotkały się z równie pozytywną oceną: „Produkcje zespołu Tacjanny Wysockiej działają zawsze orzeźwiająco na widzów. Tchnie z nich dobry fluid czystej sztuki, rzetelnej pracy i świadomej ideologii wychowawczej”. Współpraca z częstochowskim teatrem trwała krótko. W 1946 r. Wysocka zorganizowała szkołę baletową w Sosnowcu i do roku 1951 była jej dyrektorką.

Juliusz Sętowski