Człowiek roku 1930 - Antoni Furmańczyk

Antoni Furmańczyk urodził się 4 stycznia 1890 r. w Warszawie, był synem Jana i Rozalii z Napiórkowskich, bratem Witolda – nauczyciela oraz Wacława - żołnierza armii gen. Hallera, naczelnika więzienia w Kozienicach i Rawiczu, odznaczonego Krzyżem Virtuti Militari.

W 1906 r. Furmańczyk ukończył Szkołę Techniczną Konarskiego i Kühna, a w roku następnym kursy pedagogiczne. Był członkiem Związku im. Jana Kilińskiego, a od 1907 r. Narodowego Związku Robotniczego (NZR); należał do zarządu dzielnicy wolskiej NZR, brał udział w akcji oświatowej, organizował kolportaż czasopism.

Od 1908 r. pracował jako nauczyciel. 25 marca 1909 r. został aresztowany przez Rosjan. Do zdarzenia doszło w lokalu konspiracyjnym NZR (przy ulicy Wareckiej 14). Od czerwca 1911 r. więziono go w Warszawskim Więzieniu Śledczym (Pawiak). Został skazany na osiedlenie na Syberii, a karę odbywał we wsi Aban k. Krasnojarska w guberni jenisejskiej. Po rewolucji lutowej 1917 r. przeniósł się do Krasnojarska.

Od roku 1919 pracował w Kańsku w kraju krasnojarskim. W 1922 r. powrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie. W ro ku następnym przeniósł się do Częstochowy, gdzie pracował jako inspektor Powiatowej Kasy Chorych. W 1924 r. z ramienia Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP) wszedł do Rady Powiatowej Kasy Chorych. Był członkiem Narodowej Partii Robotniczej (NPR), a po rozłamie w 1926 r. NPR-Lewicy; w partii tej pełnił funkcję przewodniczącego zarządu miejskiego.

Dwukrotnie wybierano go do Rady Miejskiej (RM) w Częstochowie: w 1925 r. z listy NPR, a w 1927 r. NPR-Lewicy i ZZP. W RM był członkiem komisji: zdrowia i szpitalnictwa, finansowo-budżetowej, rozbudowy miasta, komitetu ratowniczego dla bezrobotnych, komisji rewizyjnej, Rady Szkolnej Miejskiej. Furmańczyk należał również do zarządu Komitetu Społecznego Niesienia Pomocy Bezrobotnym oraz współzałożycielem i wiceprezesem Stowarzyszenia Pracy Społeczno-Wychowawczej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Od roku 1928 należał też do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR); w roku 1930 został przewodniczącym Rady Powiatowej BBWR. We wrześniu tegoż roku zdecydował się kandydować z ramienia BBWR do Sejmu.

Antoni Furmańczyk zginął 16 października 1930 r.. Został zastrzelony wraz z Janem Rejowskim, Maciejem Mołdą i Maciejem Zawadzkim, w zamachu o podłożu politycznym, dokonanym przez członka Polskiej Partii Socjalistycznej Jana Kostrzewskiego. Pochowano go wraz z innymi ofiarami zamachu w grobowcu na cmentarzu Kule [w sektorze 23, rząd XI, grób 2]. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Niepodległości (1932).

Jego żoną była Aleksandra Wiłkow (1896–1987), którą poznał i poślubił na zesłaniu, wnuczka Kuleszy, powstańca 1863–64, zesłańca na Syberię. W małżeństwie z nią miał dwóch synów: Henryka, oficera Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK), pseud. Henryk, dowódcy oddziału leśnego, inżyniera górnictwa rud oraz Wacława, architekta, urbanistę, w 1940–45 żołnierza ZWZ-AK, pseudonim Wacek.

Fot. ze zbiorów Pawła Michalskiego