Człowiek roku 1934 - Alfred Franke

Zapisał się w pamięci częstochowian jako znakomity chirurg, naczelny lekarz szpitala Najświętszej Maryi Panny, działacz społeczny, sportowy oraz związków paramilitarnych i zrzeszających Ochotników Wojennych Armii Polskiej. W roku 1934 - głównie dzięki jego aktywności - oddano do użytku Ognisko Obrony Niepodległości przy ul. Pułaskiego.

Alfred Franke urodził się 10 grudnia 1895 r. w Częstochowie. Był synem Adolfa i Wandy ze Schleicherów. Ukończył dwuletnią szkołę Zofii Wigurskiej, następnie gimnazjum polskie w Częstochowie. Od 1915 r. studiował medycynę w Uniwersytecie Warszawskim; dyplom lekarski otrzymał w 1922 r. Będąc studentem w latach 1918–20, jako ochotnik, walczył w obronie Lwowa oraz wojnie z Rosją bolszewicką.

Od 1923 r. pracował w Częstochowie w Szpitalu Najświętszej Maryi Panny (NMP), był też lekarzem Powiatowej Kasy Chorych (później Ubezpieczalnia Społeczna). W 1929 r. został ordynatorem oddziału męskiego szpitala. Franke współpracował z kliniką chirurgiczną Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz kliniką ortopedyczną w Wiedniu. Dzięki tym kontaktom wprowadzał do praktyki lekarskiej nowatorskie metody leczenia chirurgicznego. Z jego pomocy - jako lekarza konsultanta - korzystał Szpital Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów.

15 grudnia 1931 r. został zastępcą doktora Władysława Wrześniowskiego, naczelnego lekarza Szpitala Miejskiego NMP. Po jego przejściu na emeryturę, Franke w 1933 r. wygrał konkurs na stanowisko naczelnego ordynatora Szpitala Chirurgicznego NMP (zajmował je do sierpnia 1939 r.).

Pracował również w prywatnej lecznicy „Dom Zdrowia” (przy ul. Kościuszki 9a). Należał do stowarzyszeń zawodowych: Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego oraz oddziału Związku Lekarzy Państwa Polskiego (zasiadał w jego zarządzie). W pierwszej połowie lat 30., podczas kryzysu gospodarczego, należał do Komitetu Niesienia Pomocy Bezrobotnym. Działał także w Polskim Czerwonym Krzyżu, był członkiem zarządu oraz wykładowcą na kursach dla pielęgniarek PCK.

W 1934 roku, głównie dzięki aktywności Frankego, doszło do otwarcia Ogniska Obrony Niepodległości przy ul. Pułaskiego 2 (obecnie 4/6). Znajdowały się tam sale gimnastyczne oraz siedziby związków sportowych i innych. W latach 1935–39 kierował oddziałem częstochowskim Związku Ochotników Wojennych Armii Polskiej (od czerwca 1939 r. Związku Ochotników Wojennych Wojska Polskiego). Był również członkiem Związku Rezerwistów Rzeczpospolitej oraz Związku Strzeleckiego.

Pod koniec sierpnia 1939 r. został objęty mobilizacją. W czasie wrześniowych walk znalazł się w Równem i jako podporucznik kierował szpitalem wojskowym. Po zajęciu tej miejscowości przez wojska radzieckie, Franke został wzięty do niewoli. Przetrzymywany był w zbiorowym obozie jenieckim w Szepietówce, następnie w Starobielsku.

Dalsze jego losy nie zostały wyjaśnione. Wymieniony jest wprawdzie na liście katyńskiej oficerów zgładzonych przez NKWD wiosną 1940 r., lecz według niezależnych od siebie, a wiarygodnych relacji dwóch świadków (którzy skontaktowali się po wojnie z rodziną Frankego) miał znajdować się w grupie kilkuset oficerów polskich wywiezionych na obszar koła podbiegunowego (Ziemia Franciszka Józefa). Tam w prymitywnych warunkach udzielał pomocy chirurgicznej, dokonując operacji narzędziami wykonanymi z kości. Po zakończeniu wojny podobno przebywał w obozie przejściowym w Archangielsku, gdzie - mimo uszkodzonej prawej dłoni - pomagał chorym w punkcie sanitarnym. Przypuszczalnie tam zmarł.

Symboliczna inskrypcja znajduje się na grobowcu rodziny Franke na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. W Częstochowie, w kwietniu 2003 r. na ścianie kamienicy przy I Alei 14 (tzw. Domu Frankego) wmurowano tablicę poświęconą jego pamięci. Jego nazwisko widnieje również na Pomniku Katyńskim na cmentarzu Kule w Częstochowie.