Człowiek roku 1956 - Ryszard Piotr Magnuszewski

Był elewem w Korpusie Kadetów we Lwowie, w 1939 r. obrońcą Grodna przed armią radziecką, od 1942 r. żołnierzem Armii Krajowej, a w 1944 r. uczestnikiem powstania warszawskiego. Po wojnie pracował jako lekarz w Blachowni i Częstochowie. W roku 1956 współorganizował w Częstochowie Szkołę Położnych; której był dyrektorem i wykładowcą.

Ryszard Piotr Magnuszewski pseudonim Czarny, urodził się 23 lutego 1923 r. w Starokrzepicach (powiat częstochowski). Był synem Konstantego (1893–1983), oficera 27. pułku piechoty i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz Janiny z Patrzyków.

Wychowywał się w Słonimie (powiat nowogródzki), gdzie jego ojciec był komendantem placu. W 1935 r. został przyjęty do Korpusu Kadetów nr 1 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Lwowie, był elewem aż do wybuchu wojny. 3 września 1939 r. wstąpił ochotniczo do kompanii wartowniczej w Słonimie, a 17 września wyruszył z oddziałem przez Mosty i Dereczyn w kierunku Grodna (21 i 22 września brał udział w walkach w obronie Grodna przed armią radziecką). Wcielony do 103. pułku szwoleżerów (spieszonych) przekroczył 2 października 1939 r. granicę litewską. Internowany w obozie w Birsztanach, skąd 25 października zbiegł do Kowna.

Był uczniem Polskiego Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Kownie, a od 1940 r. w XI Gimnazjum w Wilnie. Nawiązał kontakty ze Zbigniewem Skłodowskim, komendantem Szarych Szeregów na Litwie kowieńskiej. Po zaprzysiężeniu w 1942 r. należał do Armii Krajowej w Okręgu Nowogródek – Rejon Piaski. Ukończył kurs saperów, brał udział w akcjach dywersyjnych na linii kolejowej Słonim – Baranowicze i Wołkowysk – Słonim.

29 czerwca 1944 r. został aresztowany przez Gestapo i był przetrzymywany w więzieniu w Słonimie. 9 lipca tr. udało mu się zbiec i przedostać do Warszawy (zamieszkał przy ulicy Miedzianej 4). Należał do I Obwodu AK „Radwan” (Śródmieście), Zgrupowanie „Chrobry II”, I batalion „Lecha Żelaznego”, 3 kompania, III pluton. Od 2 sierpnia do 9 września 1944 r. walczył w powstaniu warszawskim w rejonie ulic Srebrnej i Miedzianej (Śródmieście Północ). Po kapitulacji ujęty przez Niemców (jako cywil) został wywieziony transportem z Warszawy 12 września 1944 r. do obozu koncentracyjnego w Dachau (nr więźnia 106103), 27 września przeniesiono go do obozu koncentracyjnego w Natzweiler (na terenie Alzacji) – Kommando Manheim-Sandhofen (nr więźnia 30040), następnie Kommando Kochendorf, a stamtąd 8 kwietnia 1945 r. ponownie do Dachau (numer obozowy 149941).

Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie przebywał we Freimanie. W sierpniu 1945 r. wrócił do kraju. Po uzyskaniu matury studiował od 1945 r. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego; dyplom lekarza otrzymał 27 lipca 1951 r. Pracę zawodową rozpoczął jako kierownik ośrodka zdrowia i lekarz Huty „Blachownia” k. Częstochowy. Od 1952 r. pracował w Szpitalu Miejskim im. W. Biegańskiego na oddziale wewnętrznym, był asystentem doktora Czesława Grzybowskiego, a następnie doktora Mariana Ruszkarskiego. Prowadził wykłady, a w latach 1959–60 był dyrektorem Liceum Felczerskiego.

Współorganizował w roku 1956 Szkołę Położnych, był tam wykładowcą i dyrektorem (do 1962 r.). Jako członek kolegium w Komisji Planowania Gospodarczego postulował w 1955 r. budowę szpitala w Blachowni. Uzyskał specjalizację I (1955) i II stopnia (1959) w zakresie chorób wewnętrznych. W roku 1959 został ordynatorem II Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala im. W. Biegańskiego przy Hucie im. B. Bieruta (Huta „Częstochowa”) przekształconym w Oddział Obwodowej Przychodni Przemysłowej, a następnie w samodzielny Szpital Hutniczy. W latach 1961–67 był wykładowcą w Szkole Pielęgniarskiej. W latach 1980–81 pracował jako lekarz okrętowy na drobnicowcu PLO MS „Romer”.

W roku 1991 przeszedł na emeryturę, jednocześnie pracował na połowie etatu w poradni kardiologicznej Szpitala Hutniczego. Pod kierunkiem Magnuszewskiego 41 lekarzy uzyskało specjalizację I stopnia i dziewięciu II stopnia.

Ryszard Piotr Magnuszewski zmarł 22 kwietnia 2003 r. w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha (w sektorze 47, rząd 2, grób nr 13). Odznaczony był londyńskim Medalem Wojska (1948) i Krzyżem Armii Krajowej (1988). W 2003 r. otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Częstochowy. Należał do Związku Kadetów II Rzeczypospolitej.

W małżeństwie (od 1950) z Haliną z Dardzińskich (1924–2018), lekarką dentystką, miał dwoje dzieci: córkę Barbarę Janinę (zamężną z Kazimierzem Pankiewiczem, chirurgiem, onkologiem, dyrektorem Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego, radnym Sejmiku Śląskiego) oraz syna Tadeusza Zygmunta.

Barbara Magnuszewska-Pankiewicz jest absolwentką Akademii Medycznej w Gdańsku, lekarką chorób wewnętrznych i kardiolożką. Od 1991 r. była ordynatorem, a od 2000 r. zajmowała stanowisko dyrektora Szpitala Hutniczego. Tadeusz Magnuszewski ukończył Śląską Akademię Medyczną, pracował jako chirurg w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie.